Jama ustna dorosłego człowieka jest miejscem stałego występowania wielu mikroorganizmów, w tym również tych, które są potencjalnie chorobotwórcze. W 1 ml śliny dorosłego człowieka może znajdować się nawet 6 miliardów bakterii!!!
Jama ustna płodu jest jałowa, do pierwszego kontaktu z bakteriami dochodzi podczas porodu. Kolejne drobnoustroje dostają się do jamy ustnej dziecka przez dotyk, kontakt ze skórą innych osób, karmienie piersią.
DROGI (PRZYSZŁY) RODZICU! Jeżeli dotyczy Cię choroba zakaźna jaką jest próchnica, każdy, różnego rodzaju kontakt Twojej śliny z jamą ustną dziecka naraża je na tę oraz wiele innych chorób!!! |
Dziecko rodzi się z tzw. tyłożuchwiem fizjologicznym (żuchwa jest cofnięta w stosunku do szczęki). Dzięki wysuwaniu żuchwy przez dziecko podczas ssania w takcie karmienia piersią przez okres 4 – 6 miesięcy, żuchwa ma możliwość ustawienia się we właściwym stosunku względem szczęki.
Jeżeli karmienie piersią nie jest możliwe, należy karmić dziecko butelką. Trzeba wówczas koniecznie zwrócić uwagę na zakup odpowiedniego smoczka – powinien być on anatomiczny, niewielkich rozmiarów, przypominający kształtem brodawkę sutkową z wieloma małymi otworkami, dzięki czemu dziecko podczas ssania będzie wysuwało żuchwę. Podczas karmienia butelką, dziecko należy trzymać ukośnie – butelkę ustawiamy prostopadle do ust niemowlęcia.
Odruch ssania jest odruchem fizjologicznym – dziecko rodzi się już z umiejętnością ssania. Należy być świadomym, że ssanie połączone jest z dwoma innymi, bardzo istotnymi czynnościami: oddychaniem i połykaniem. Ssanie zanika samoistnie u ok. rocznego dziecka. Aby zapobiec przetrwaniu tego odruchu, stanowczo zabrania się stosowania jakichkolwiek smoczków po 18 miesiącu życia. Przetrwały odruch ssania objawia się np.: ssaniem kciuka lub ssaniem wargo dolnej, co prowadzi do wywierania przez dziecko ucisku na zęby przednie, w następstwie czego może dochodzić wychylenia zębów przednich.
Dziecko podczas snu powinno być ułożone na wznak na płaskiej powierzchni, ewentualnie nieznacznie podwyższonej. Nadmierne unoszenie lub odchylanie główki dziecka może prowadzić do wad zgryzu.
Od 4 – 6 miesiąca należy zacząć podawać dziecku niewielkie ilości pokarmów papkowatych.
Wyrzynanie zębów mlecznych trwa od 6 do 30 miesiąca życia. Mniej więcej od ok. 9 miesiąca życia można zacząć podawać dziecku drobne kawałki twardych pokarmów, np. kromki chleba, dzięki czemu dziecko będzie rozwijało nawyk odgryzania pokarmów. Od ok. 18 miesiąca należy podawać dziecku twarde pokarmy do gryzienia. Dziecko 2,5-roczne (30 miesiąc życia), z pełnymi łukami zębowymi, obowiązkowo powinno spożywać pokarmy twarde. Brak pokarmów twardych w diecie dziecka uniemożliwia prawidłowy rozwój narządu żucia oraz przejście z niemowlęcego na dorosły typ połykania.
Okres braku uzębienia u Twojego dziecka nie zwalnia Cię z obowiązku dbania o czystość jego jamy ustnej. Od pierwszych dni wskazane jest przemywanie wałów dziąsłowych jałową gazą nasączoną ciepłą wodą bądź naparem z rumianku. Zabieg ten można wykonywać również za pomocą, dostępnych w sklepach, silikonowych nakładek na palec. Celem tego procesu jest nie tylko oczyszczenie jamy ustnej dziecka, ale również przyzwyczajenie go do zabiegów prowadzonych w jej obrębie z określoną częstotliwością.
Pamiętaj, nie wolno dziecku dawać na noc słodkich napojów, prowadzi to do powstania bardzo intensywnie postępującej tzw. próchnicy butelkowej.
Podczas ząbkowania można dawać dziecku do gryzienia tzw. gryzaki. Łagodzą one dolegliwości związane z wyrzynaniem się zębów.
W miarę pojawiania się kolejnych zębów, należy zacząć stosować szczoteczki do mycia zębów. Szczoteczka ta powinna:
Do 2 roku życia rodzic myje zęby dziecka szczoteczką, stojąc za nim w ten sposób, aby głowa dziecka była oparta na klatce piersiowej. Zęby szczotkujemy przy użyciu szczoteczki z wodą bez pasty (ewentualnie po 1 roku życia, można zastosować pasty, przeznaczone dla dzieci w tej grupie wiekowej).
Szczoteczka dla dzieci w wieku od 2 do 5 lat powinna mieć:
Dla dzieci w wieku 5 – 10 lat szczoteczka powinna być nieco większa niż dla maluchów i mieć wyprofilowane wygodne oparcie dla kciuka.
Poprawność wykonywania zabiegów higienizacyjnych w obrębie jamy ustnej powinna być kontrolowana przez rodziców do ok. 7 roku życia.
Od 10 roku życia dziecko powinno szczotkować zęby metodą dla dorosłych, tzn. zarówno powierzchnie policzkowe i wargowe, jak również językowe i podniebienne powinny być oczyszczane ruchami wymiatającymi, natomiast powierzchnie zębów, biorące udział w żuciu – ruchami szorującymi.
Szczoteczka do zębów powinna być wymieniana co mniej więcej 3 miesiące.
Nową szczoteczkę należy na 15 minut pozostawić w 3% wodzie utlenionej.
Pamiętaj! O zęby mleczne trzeba dbać tak samo jak o zęby stałe. Stwierdzenie: “Po co dbać o nie, przecież i tak będą nowe…” jest dużym błędem - próchnica zębów mlecznych prowadzi do znacznego osłabienia struktury rozwijającego się zawiązka zęba stałego, łącznie z przejściem na niego procesu chorobowego. |
Dawaj dobry przykład! Uczyń szczotkowanie zębów dobrą rodzinną zabawą. Szczotkujcie zęby razem. Dziecko darzy wielkim zaufaniem swoich rodziców i dlatego, widząc jak wielką rolę przykładacie do higieny jamy ustnej, samo też doceni w porę istotę tych zabiegów. |
Pierwsza wizyta u lekarza – dentysty powinna się odbyć między 6 a 12 miesiącem życia. Wizyta ta ma charakter czysto poznawczy i nie powinno się na niej przeprowadzać żadnych zabiegów. Najlepiej, aby udać się do lekarza stomatologa ze specjalizacją ze stomatologii dziecięcej. Kolejne wizyty podczas, których lekarz – dentysta będzie kontrolował prawidłowość rozwoju narządu żucia, jak również obserwował kolejno pojawiające się zęby, powinny się odbywać co 3 miesiące. Regularne wizyty sprawią, że dziecko przyzwyczai się do atmosfery gabinetu stomatologicznego, a wizyty będą się mu kojarzyły z zabawą i przyjemnością.
Przygotowali: Marcin Derwich i Jakub Warmuz